Zile,

Orta Karadeniz Bölgesi’nde Tokat il merkezine 70 km. uzaklıkta olup, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden birisidir. M.Ö. 50 yıllarında yaşayan ve coğrafyanın piri sayılan Amasya’lı Strabon, bu şehrin Ninova Melikesi meşhur Semiramis tarafından M.Ö. 1600 yıllarında kurulduğunu kaydeder. Bu tarihi kayda göre Zile’nin 4000 yıllık tarihi bir geçmişi bulunmaktadır. Tarih boyunca çeşitli kültürlerin etkisi altında kalan Zile, son olarak Türklerin eline geçene kadar Hitit, Frig, Pers, Pontus, Roma ve Bizans kültürlerinin tesiri altında kalmıştır. Zile’nin jeostratejik konumu sebebiyle, Zile’de kültürel ve siyasi bakımdan Latin, Rum, Pontus, Arap, Türk ve yerli halkları arasında hızlı ve canlı bir tarih yaşanmıştır. XI. y.y.'da Danişment daha sonra Selçuklu Türklerinin, bilahere İlhanlıların, Ertana Oğullarının ve nihayet 1355’de Kadı Burhaneddin’in eline geçen Zile, 1397’de Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Tarihi kral yolu üzerinde bulunan Zile’de tarihin en büyük muharebelerinden biri cereyan eder. Roma diktatörlerinden Sezar, II. Pharneke ile Zile ovasında M.Ö. 47 yılında yaptığı savaşı kazanır ve Roma’lı dostuna tarihteki en kısa mektubu veciz bir ifadeyle Zile’den gönderir. VENI – VIDI – VICI (GELDIM – GORDUM – YENDİM). Zile ismi tarih boyunca çeşitli değişik-

liklere uğramıştır. Günümüze kadar bu kent ZELA – ZELITID – ZELITIS – ANZILIA – GIRGIRIYE (KARKARIYE) – ZEYLI – SILAY – ZiLE olarak kayıtlara geçmiştir. 1872 yılında kaza merkezi olan Zile, biri 1855 diğeri de 1922’de olmak üzere iki büyük yangın geçirmiştir. Zile’de bugün çeşitli devirlere ait olmak üzere 4000 yıllık uzun geçmişi içinde Hititlilere, Selçuklulara, Friglilere, Perslere, Romalılara, İlhanlılara, Danişmentlere, Ertanlara ve Osmanlılara ait eserleri görmek mümkündür. Tarihi eserler içinde Anfitiyatro (Amphitheatron), Kaya Mezarı, Çay Pınarı, Kale (Anadolu’da bilinen tek dolma kaledir), Saat Kulesi, Sezar’ın yazdırmış olduğu taş (VENI-VIDI-VICI), Ulu Cami, Elbaşoğlu Cami, Hacı İshak Cami, Boyacı Hasanağa Cami, Çifte Hamam, Tekke Hamam, Yeni Hamam, Çeltek’te Hz. İsa’nın Havarilerinden birisinin mezarı, Kuruçay’daki tarihi Manastır harabesi, Namlı Hisar Kalesi, Anzavur Mağaraları, Hacıboz Köprüsü, Koç Taşı görülmeye değer tarihi eserler arasındadır. Evliya Çelebi bu yöreyi gezip gördükten sonra meşhur Seyahatnamesine şunları kaydeder "Bu havası hoş şehrin dört tarafında bahçe ve bostanlar

içinde sular akar bu bahçelerde bülbüllerin ötüşü, insan ruhuna sefa verir. Meyveleri lezzetli olup her tarafa hediye olarak göderilir. Her bağında, birer köşk, havuz, fiskiyeler ve çeşitli meyveler bulunur. Halkı zevk ehlidir. Gariplere dostturlar, kin tutmaz, hile bilmez, deryadil, haluk, selim ve halim insanlardır. Herkese iyi zanda bulunurlar. İyi geçinirler. Hayırlı yapılar yaptırmaya hevesleri çoktur. Cami, saray, köşk ve imaretleri o kadar metin ve güzel olur ki, buralara giren hayran olurlar. Şehir genişlik ve ucuzluk bir yer olup dünya yüzünde eşi yok gibidir. Yılın her zamanında halkının nimetleri boldur. Hacı Bektaş Veli'nin hayırlı ve bereketli dualarıyla bu eski tarihi şehir, ALİMLER KONAĞI-FAZILLAR YURDU ve

ŞAİRLER YATAĞIDIR". Bugün merkez nüfusu 50.000, 116 adet köyüyle birlikte 110.000 ‘i aşan Zile’nin başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve ticarettir.
1989'da Zile Meslek Yüksekokulu ve 1997'de Zile Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu'nun kurulmasıyla yurdumuzun çeşitli yörelerinden yükseköğrenim için gelen 1000 civarındaki genç nüfus şehre sosyal ve ekonomik açıdan ayrı bir canlılık getirmektedir. Zile Meslek Yüksekokulu'nun bulunduğu kampüs alanı içerisine, temelinin atılması programa alınmış olan Zile Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu'na ait Uygulama Oteli'nin (özellikle Ankara ve Yozgat tarafından gelip) Zile'de ticaret ve turizm amaçlı konaklayacak olanlar

için ideal olacağı düşünülmektedir. Zile'nin üzüm bağları, meyve bahçeleri, özellikle pekmezi, leblebisi ve kirazı meşhurdur. Zile bağ ve bahçelerinde yetişen mahsülat ve kuru bakliyat-tahıl ürünlerinden ile yapılan yerel yiyecek ve içeceklerin sayısı oldukça fazladır. Beyaz pekmez, duru pekmez, salça, sucuk, pestil, bat, sarma, yaprak salamurası, çeşitli komposto ve konserveler, leblebi ve kuru yemiş çeşitleri Zile'nin yemek kültürünün önemli birer parçasıdır. Her yıl yapılan "Kiraz Festivali", "Asırlık Zile Panayırı", "Güreş Müsabakaları", "Büyük Baş Hayvan Yetiştirme Yarışmaları", " önemli sosyal ve kültürel faaliyetlerdendir. Zile'nin "İl Olma", "Zile-Alaca-Ankara Karayolu Projesi" ve "Yeni Organize Sanayi Bölgesi Projesi" olmak üzere üç büyük projesi bulunmaktadır. Zile Belediyesinin gayretleriyle gerek Zile-Turhal yolu gerekse Zile-Alaca-Ankara Karayolu Projesi İmar Bakanının da katıldığı bir törenle 2000 yılında gerçekleştirilmeye başlatılmıştır. Zile'de pekmez imalatçılığı, salça, un, naylon çuval, endüstriyel makine, ziraat aletleri, mobilya, ısıcam, mermer işlemeciliği, lastik ayakkabı, tuğla ve toprak sanayii üzerine sanayi kuruluşları ve fabrikalar bulunmaktadır. İlçe'de orta öğretim düzeyindeki

eğitim hizmetleri de nicelik ve nitelik bakımdan oldukça yüksek düzeydedir. Orta öğretim düzeyinde Anadolu Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, bünyesinde Süper Lise bulunan Zile Lisesi, Endüstri Meslek Lisesi ve Teknik Lise, Andolu Kız Meslek Lisesi, Ticaret Meslek Lisesi, Sağlık Meslek Lisesi, İmam Hatip Lisesi bulunmaktadır.
Zile, Orta Karadeniz Bölgesi’nde Tokat il merkezine 70 km. uzaklıkta olup, Anadolu’nun en eski yerleşim merkezlerinden birisidir. M.Ö. 50 yıllarında yaşayan ve coğrafyanın piri sayılan Amasya’lı Strabon, bu şehrin Ninova Melikesi meşhur Semiramis tarafından M.Ö. 1600 yıllarında kurulduğunu kaydeder. Bu tarihi kayda göre Zile’nin 4000 yıllık tarihi bir geçmişi bulunmaktadır. Tarih boyunca çeşitli kültürlerin etkisi altında kalan Zile, son olarak Türklerin eline geçene kadar Hitit, Frig, Pers, Pontus, Roma ve Bizans kültürlerinin tesiri altında kalmıştır. Zile’nin jeostratejik konumu sebebiyle, Zile’de kültürel ve siyasi bakımdan Latin, Rum, Pontus, Arap, Türk ve yerli halkları arasında hızlı ve canlı bir tarih yaşanmıştır. XI. y.y.'da Danişment daha sonra Selçuklu Türklerinin, bilahere İlhanlıların, Ertana Oğullarının ve nihayet 1355’de Kadı Burhaneddin’in eline geçen Zile, 1397’de Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Tarihi kral yolu üzerinde bulunan Zile’de tarihin en büyük muharebelerinden biri cereyan eder. Roma diktatörlerinden Sezar, II. Pharneke ile Zile ovasında M.Ö. 47 yılında yaptığı savaşı kazanır ve Roma’lı dostuna tarihteki en kısa mektubu veciz bir ifadeyle Zile’den gönderir. VENI – VIDI – VICI (GELDIM – GORDUM – YENDİM). Zile ismi tarih boyunca çeşitli değişik-

liklere uğramıştır. Günümüze kadar bu kent ZELA – ZELITID – ZELITIS – ANZILIA – GIRGIRIYE (KARKARIYE) – ZEYLI – SILAY – ZILE olarak kayıtlara geçmiştir. 1872 yılında kaza merkezi olan Zile, biri 1855 diğeri de 1922’de olmak üzere iki büyük yangın geçirmiştir. Zile’de bugün çeşitli devirlere ait olmak üzere 4000 yıllık uzun geçmişi içinde Hititlilere, Selçuklulara, Friglilere, Perslere, Romalılara, İlhanlılara, Danişmentlere, Ertanlara ve Osmanlılara ait eserleri görmek mümkündür. Tarihi eserler içinde Anfitiyatro (Amphitheatron), Kaya Mezarı, Çay Pınarı, Kale (Anadolu’da bilinen tek dolma kaledir), Saat Kulesi, Sezar’ın yazdırmış olduğu taş (VENI-VIDI-VICI), Ulu Cami, Elbaşoğlu Cami, Hacı İshak Cami, Boyacı Hasanağa Cami, Çifte Hamam, Tekke Hamam, Yeni Hamam, Çeltek’te Hz. İsa’nın Havarilerinden birisinin mezarı, Kuruçay’daki tarihi Manastır harabesi, Namlı Hisar Kalesi, Anzavur Mağaraları, Hacıboz Köprüsü, Koç Taşı görülmeye değer tarihi eserler arasındadır. Evliya Çelebi bu yöreyi gezip gördükten sonra meşhur Seyahatnamesine şunları kaydeder "Bu havası hoş şehrin dört tarafında bahçe ve bostanlar

içinde sular akar bu bahçelerde bülbüllerin ötüşü, insan ruhuna sefa verir. Meyveleri lezzetli olup her tarafa hediye olarak göderilir. Her bağında, birer köşk, havuz, fiskiyeler ve çeşitli meyveler bulunur. Halkı zevk ehlidir. Gariplere dostturlar, kin tutmaz, hile bilmez, deryadil, haluk, selim ve halim insanlardır. Herkese iyi zanda bulunurlar. İyi geçinirler. Hayırlı yapılar yaptırmaya hevesleri çoktur. Cami, saray, köşk ve imaretleri o kadar metin ve güzel olur ki, buralara giren hayran olurlar. Şehir genişlik ve ucuzluk bir yer olup dünya yüzünde eşi yok gibidir. Yılın her zamanında halkının nimetleri boldur. Hacı Bektaş Veli'nin hayırlı ve bereketli dualarıyla bu eski tarihi şehir, ALİMLER KONAĞI-FAZILLAR YURDU ve

ŞAİRLER YATAĞIDIR". Bugün merkez nüfusu 50.000, 116 adet köyüyle birlikte 110.000 ‘i aşan Zile’nin başlıca geçim kaynakları tarım, hayvancılık ve ticarettir.
1989'da Zile Meslek Yüksekokulu ve 1997'de Zile Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu'nun kurulmasıyla yurdumuzun çeşitli yörelerinden yükseköğrenim için gelen 1000 civarındaki genç nüfus şehre sosyal ve ekonomik açıdan ayrı bir canlılık getirmektedir. Zile Meslek Yüksekokulu'nun bulunduğu kampüs alanı içerisine, temelinin atılması programa alınmış olan Zile Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu'na ait Uygulama Oteli'nin (özellikle Ankara ve Yozgat tarafından gelip) Zile'de ticaret ve turizm amaçlı konaklayacak olanlar

için ideal olacağı düşünülmektedir. Zile'nin üzüm bağları, meyve bahçeleri, özellikle pekmezi, leblebisi ve kirazı meşhurdur. Zile bağ ve bahçelerinde yetişen mahsülat ve kuru bakliyat-tahıl ürünlerinden ile yapılan yerel yiyecek ve içeceklerin sayısı oldukça fazladır. Beyaz pekmez, duru pekmez, salça, sucuk, pestil, bat, sarma, yaprak salamurası, çeşitli komposto ve konserveler, leblebi ve kuru yemiş çeşitleri Zile'nin yemek kültürünün önemli birer parçasıdır. Her yıl yapılan "Kiraz Festivali", "Asırlık Zile Panayırı", "Güreş Müsabakaları", "Büyük Baş Hayvan Yetiştirme Yarışmaları", " önemli sosyal ve kültürel faaliyetlerdendir. Zile'nin "İl Olma", "Zile-Alaca-Ankara Karayolu Projesi" ve "Yeni Organize Sanayi Bölgesi Projesi" olmak üzere üç büyük projesi bulunmaktadır. Zile Belediyesinin gayretleriyle gerek Zile-Turhal yolu gerekse Zile-Alaca-Ankara Karayolu Projesi İmar Bakanının da katıldığı bir törenle 2000 yılında gerçekleştirilmeye başlatılmıştır. Zile'de pekmez imalatçılığı, salça, un, naylon çuval, endüstriyel makine, ziraat aletleri, mobilya, ısıcam, mermer işlemeciliği, lastik ayakkabı, tuğla ve toprak sanayii üzerine sanayi kuruluşları ve fabrikalar bulunmaktadır. İlçe'de orta öğretim düzeyindeki

eğitim hizmetleri de nicelik ve nitelik bakımdan oldukça yüksek düzeydedir. Orta öğretim düzeyinde Anadolu Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi, bünyesinde Süper Lise bulunan Zile Lisesi, Endüstri Meslek Lisesi ve Teknik Lise, Andolu Kız Meslek Lisesi, Ticaret Meslek Lisesi, Sağlık Meslek Lisesi, İmam Hatip Lisesi bulunmaktadır.